Hoe huurders zich kunnen wapenen tegen energiearmoede

05 december 2023

Laatste update: 25 maart 2024

Het aanzetten van de verwarming is voor veel mensen een luxe geworden: maar liefst 600.000 huishoudens bevinden zich in de verstikkende greep van energiearmoede. Huurders met lage inkomens en huizen met een laag energielabel werden bijzonder hard getroffen. Terwijl de aandacht voor energiearmoede toeneemt, blijven sommige experts sceptisch over de effectiviteit van de overheidsmaatregelen. In deze blog onthullen we jouw rechten als huurder en strategieën om energiearmoede te bestrijden.

Energiearmoede in Nederland

Zo lang mogelijk wachten met het aanzetten van de verwarming: voor veel mensen was dit de realiteit. Energiearmoede is al geruime tijd een veelbesproken kwestie in Nederland. Tegen het einde van 2022 en het begin van 2023 telde ons land maar liefst 600.000 huishoudens die worstelden met energiearmoede. Mensen die huizen huren met een laag energielabel, een laag inkomen hebben, maar juist hoge energiekosten, raakten in de knel. Echter, dankzij de energiecrisis is er meer aandacht en beleid gekomen voor energiearmoede.

Zo heeft het kabinet 300 miljoen beschikbaar gesteld aan gemeenten om kwetsbare huishoudens met koopwoningen of huurwoningen te helpen. Of deze nieuwe maatregelen echt gaan helpen, daar zijn sommige experts sceptisch over.

Wat is energiearmoede?

Energiearmoede verwijst naar situaties waarin huishoudens moeite hebben om hun energierekeningen te betalen en mogelijk niet voldoende toegang hebben tot adequate verwarming, verlichting en andere energiebronnen. Energiearmoede wordt vaak gedefinieerd als het feit dat een huishouden meer dan 10% van het inkomen aan energie besteedt, wat kan leiden tot onvoldoende toegang tot basisbehoeften.

Energiearmoede onder huurders is een specifieke vorm van dit probleem, waarbij mensen die in huurwoningen wonen, vaak kwetsbaarder zijn voor energiearmoede. Hierbij speelt met name de huurprijs en het energie label een rol. Huurders hebben vaak beperkte zeggenschap over de eigenschappen van hun woningen, zoals isolatie en verwarmingssystemen. En slecht geïsoleerde woningen kunnen leiden tot hogere energiekosten.

Bekijk ook: Met deze 5 tips krijg jij je woonkosten omlaag.

Het belang van energielabels in woningen

Energielabels zijn gestandaardiseerde indicatoren die aangeven hoe energiezuinig een woning is. Deze labels zijn ontworpen om consumenten te informeren over de energieprestaties van een huis. Energielabels worden meestal weergegeven op een schaal van A tot en met G, waarbij A staat voor zeer energiezuinig en G voor zeer energie onzuinig.

Wanneer je in een oud huis woont dat slecht is geïsoleerd en beschikt over een laag energielabel, zul je een hogere energierekening hebben. De huurprijs van woningen die een laag label hebben, ligt doorgaans wat lager. Dit maakt deze woningen aantrekkelijk voor mensen met een laag inkomen. Maar wanneer de energiekosten de pan uitreizen, zijn huurders met een laag energielabel alsnog de pineut.

Toekomstperspectief en beleidsontwikkelingen

Het kabinet is zich bewust van de energiearmoede onder lage inkomens en wil maatregelen nemen om dit aan te pakken. In totaal stelt de overheid een bedrag van 300 miljoen beschikbaar voor gemeenten. Dit budget is bedoeld om huishoudens die te maken hebben met energiearmoede te ondersteunen door middel van maatregelen die gericht zijn op energiebesparing.

Een voorbeeld van de aanpak van de overheid is, dat mensen die een woning huren met een laag energielabel (bijvoorbeeld E, F of G) naar verwachting vanaf juli 2024 een huurverlaging tot ongeveer 50 euro per maand kunnen aanvragen. Deze regeling, voorgesteld door demissionair minister Hugo de Jonge, heeft als doel om actie te ondernemen met betrekking tot ernstige gevallen van lage energie-efficiëntie in huurwoningen

Gaan deze maatregelen werken?

Of deze aanpak in de praktijk ook echt loont, daar zet pointer vraagtekens achter. Deze regeling is van toepassing op woningen die vallen onder het puntenstelsel, wat meestal het geval is bij sociale huurwoningen. Daarom is de maatregel niet van toepassing op duurdere, geliberaliseerde huurwoningen.

Bovendien zal de regeling alleen impact hebben als je momenteel de maximale huurprijs betaalt volgens het puntenstelsel, omdat alleen in dat geval een huurverlaging kan worden afgedwongen. De meeste verhuurders vragen echter 70% van de huurprijs.

Weten hoe je als huurder je woning beter kunt isoleren? Je kleest het hier!

De energierekening is voor de huurder

Het grootste probleem voor huurders is dat zij de energierekening betalen en niet de verhuurder. Hierdoor loont het voor de verhuurder niet om het huis te verduurzamen. Daarnaast hebben huurders beperkte mogelijkheden om verbeteringen af te dwingen. Enkel glas wordt, bijvoorbeeld, niet beschouwd als gebrek.

Bovendien heeft een groot aantal huizen een laag energie-label, en vorig jaar schatte onderzoeksinstituut TNO dat dit zelfs opgaat voor de helft van alle woningen. Een aanzienlijk deel van deze woningen, zijn huurhuizen die worden bewoond door mensen met een bescheiden inkomen.

Met de handen in het haar

De Woonbond deelt bijvoorbeeld het verhaal van Froukje, een alleenstaande moeder die woont in een particuliere huurwoning. Het huis is verouderd en daardoor is Froukje wel 600 euro per maand kwijt is aan haar energierekening. “Omdat mijn verhuurder tot nu toe niets geïsoleerd heeft aan het huis, betaal ik torenhoge stookkosten”, vertelt ze.

De verhuurder wil alleen wat opknappen als Froukje 150 euro meer huur gaat betalen. En hoe oneerlijk dit ook klinkt, voor veel huurders is dit de realiteit. De maatregelen van de overheid moet het aantrekkelijker maken voor verhuurders om hun woningen te verduurzamen, door bijvoorbeeld subsidies.

Lees ook: Duurzame huurwoning: tips om energie te besparen zonder grote verbouwingen.

Rechten van huurders

Over het algemeen geldt dat een verhuurder niet verplicht is om energiebesparende maatregelen uit te voeren. Een gebrek aan dubbelglas en isolatie word niet beschouwt als onderhoudsgebrek aan de woning.

Wanneer je wil dat de verhuurder het huis verduurzaamt dan kun je de energiebesparende maatregelen aan proberen te vechten bij de rechter. Natuurlijk is het in de praktijk gebruikelijk om eerst aan de verhuurder te vragen om energiebesparende stappen te nemen. De rechter kan de verhuurder verplichten om bepaalde maatregelen door te voeren zoals:

• Gevelisolatie, raamisolatie en dakisolatie.

• vloerisolatie van de vloer boven de kruipruimte.

• het vervangen van een cv-ketel van meer dan 10 jaar oud door een cv-ketel met een opwekkingsrendement van minimaal 80%.

De verhuurder kan na het doorvoeren van de maatregelen wel huurverhoging doorvoeren. De toename van de huurprijs moet redelijk zijn in vergelijking met de kosten voor de verbeteringen. Ben je het niet eens met de nieuwe huurprijs? Dan kun je bij de huurcommissie vragen wat een redelijke verhoging is.

Terug naar het overzicht