Wat is scheefwonen en wat kunnen de gevolgen zijn?

09 november 2020

Laatste update: 07 maart 2023

Je hoort het regelmatig in de Nederlandse politieke discussies: scheefwonen is een probleem. Het klinkt natuurlijk mooi, maar wat is het nu precies en wat doe je verkeerd als je scheef woont? Huurstunt zocht het allemaal voor je uit en er is zelfs goed nieuws.

Verschil goedkoop en duur scheefwonen

In Nederland ken je twee verschillende vormen van scheefwonen: duur scheefwonen en goedkoop scheefwonen. In beide gevallen wordt iemand benadeeld, maar het verschil zit ‘m in de vraag wie er benadeeld wordt.

Duur scheefwonen
Bij duur scheefwonen benadeel je jezelf. Je woont in een dure huurwoning die eigenlijk helemaal niet geschikt is voor jouw inkomen. Je betaalt dus eigenlijk veel te veel huur en dat vergroot het risico op betaalproblemen. Inmiddels is duur scheefwonen in sociale huurwoningen bijna niet meer mogelijk, omdat er goed gekeken wordt naar de inkomensgrenzen en de sociale huurwoningen passend toegewezen worden. De overheid heeft een maximaal jaarinkomen ingesteld en verwacht van een huurder dat zij of zij het juiste jaarinkomen opgeeft. Mensen die meer verdienen dan de hoogte van het maximale jaarinkomen, komen dan niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning.

In de vrije sector ligt dit andersdan in de gereguleerde huursector. Daarin is duur scheefwonen aan de orde van de dag. Met een garantstelling kan bijna iedereen een duurdere huurwoning huren en dat zorgt soms voor moeilijkheden en schulden bij de huurder. Deze mensen komen vaak in aanmerking voor een goedkope huurwoning en willen graag in een sociale huurwoning wonen, maar door de enorme wachtlijsten worden zij naar de vrije sector gedreven. Ongunstig en risicovol voor deze groep huurders, want in de vrije sector is er geen maximaal huurbedrag. In 2015 waren dit ruim 370.000 huishoudens. Deze groep heeft meer huurtoeslag nodig (als ze sociaal huren) en dat kostte de Nederlandse overheid ruim 1,1 miljard euro.

Goedkoop scheefwonen
Bij goedkoop scheefwonen woon je met een te hoog inkomen in een goedkope sociale huurwoning. Zo benadeel je de mensen die in aanmerking komen voor een sociale huurwoning op basis van hun inkomen. Het is inmiddels dankzij het passend toewijzen bijna onmogelijk om een sociale huurwoning te huren als je meer verdient dan € 39.055 (2020). Slechts 20 procent van alle huurwoningen wordt toegewezen aan mensen met een hoger inkomen. Er is sprake van duur scheefwonen als het inkomen boven € 45.547 valt.

Goedkope scheefwoners zijn onder te verdelen in een aantal categorieën:

• De plakker: deze huurder wil niet verhuizen, ondanks prijsverhogingen of andere maatregelen.
• De klamper: deze huurder wil niet verhuizen omdat hij erg gehecht is aan de huurwoning.
• De spaarder: deze huurder wil graag goedkoop wonen om zo zijn spaarrekening te spekken.
• De genieter: deze huurder wil goedkoop wonen, zodat hij zijn geld aan luxe kan uitgeven (vakanties, dure auto’s e.d.).
• De zoeker: deze huurder wil wel verhuizen, maar alleen als hij erop vooruit gaat.
• De wachter: deze huurder wil wel verhuizen, maar niet per se nu en wacht dus even af.
• De steker: deze huurder wil wel verhuizen, maar kan geen betaalbare huurwoning of koopwoning vinden en blijft dus steken in de sociale huurwoning. 

Is scheefwonen strafbaar?

Scheefwonen is niet strafbaar. Je kunt niet uit je huurwoning worden gezet en er dus in principe gewoon blijven wonen. Toch wordt er strenger opgetreden tegen scheefwoners, om mensen te ontmoedigen om in de huurwoning te blijven. Zo wordt er ieder jaar een inkomensafhankelijke huurverhoging vastgesteld. Deze huurverhoging – ook wel gluurverhoging genoemd – wordt boven op de vaste huurverhoging gerekend. Hierdoor worden de woningen van dure scheefwoners steeds duurder, waardoor ze eerder geneigd zijn om te verhuizen naar een nieuwe (duurdere) huurwoning of een koopwoning.

De Autoriteit Woningcorporaties in een orgaan van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat toezicht houdt op het corporatiestelsel. Dit houdt in dat de organisatie erop toe ziet dat mensen met een laag inkomen goed en betaalbaar kunnen wonen. 

Toch is het niet altijd met slechte bedoelingen dat een scheefwoner blijft zitten in een goedkope sociale huurwoning. Door de krapte op de huurmarkt, is het soms bijna onmogelijk om een betaalbare huurwoning of koopwoning te vinden. Dit is dan ook precies de reden dat steeds meer mensen eisen dat er meer betaalbare woonruimte gerealiseerd moet worden en dat er iets gedaan moet worden aan de hoge huurprijzen in Nederland.

Huurverlaging dure scheefwoners 2021

Tot slot willen we je graag wat goed nieuws brengen. Door de plannen van het kabinet is het voor dure scheefwoners mogelijk om één keer een huurverlaging aan te vragen. Voor het toewijzen hiervan wordt er gekeken naar het inkomen van 2019. Benieuwd of jij recht hebt op een huurverlaging? Kijk dan of je voldoet aan deze eisen:

• Je woont in een sociale huurwoning die verhuurd wordt door een woningcorporatie.
• Je woont in een eengezinswoning, appartement, flatwoning of een portiekwoning (kamers en woonwagens doen niet mee).
• Je betaalt een huurprijs die hoger is dan € 619,01 (voor maximaal 2 personen) of € 663,40 (voor drie of meer personen).
• Je inkomen is niet hoger dan:
  • eenpersoonshuishouden onder AOW-leeftijd: € 23.225 per jaar;
  • meerpersoonshuishouden onder AOW-leeftijd: € 31.550 per jaar;
  • eenpersoonshuishouden boven AOW-leeftijd: € 23.175 per jaar;
  • meerpersoonshuishouden boven AOW-leeftijd: € 31.475 per jaar.

Als je valt onder deze voorwaarden, dan zal de woningcorporatie de huurprijs eenmalig verlagen tot de zogeheten aftoppingsgrens. Voor huishoudens van maximaal twee personen is dit € 619,01 per maand. Voor huishoudens met drie of meer personen is de aftoppingsgrens € 663,40 per maand. Voor veruit de meeste dure scheefwoners betekent dit een huurverlaging van ongeveer € 40.