Een woonwagen is een woning op wielen, geschikt voor zowel recreatief gebruik als permanente bewoning. Volgens de Nederlandse Woonwagenwet is een woonwagen een gebouw dat is geplaatst op een standplaats en verplaatsbaar is, in zijn geheel of per deel.
Woonwagens werden in het verleden gebruikt om te reizen, vaak getrokken door paarden. Ze dienden als mobiele woningen voor reizende gemeenschappen. Met de invoering van de Woonwagenwet zijn de meeste woonwagens nu permanent geplaatst, met name in woonwagenkampen.
Moderne woonwagens verschillen sterk van hun historische tegenhangers:
De kosten van een woonwagen variëren:

Mensen kiezen voor een woonwagenkamp vanwege culturele of familietradities, het sterke gevoel van gemeenschap en de vrijheid van een minder conventionele leefstijl. Voor veel bewoners is het wonen in een woonwagen nauw verbonden met identiteit en sociale structuren.
Een woonwagen is bedoeld voor permanente bewoning en is in principe verplaatsbaar. Een stacaravan is vooral gericht op recreatief of tijdelijk verblijf en staat meestal vast op één plek, vaak op een vakantiepark.
Een woonwagen mag alleen worden geplaatst op door de gemeente aangewezen standplaatsen, zoals woonwagenkampen. Deze standplaatsen worden vaak verhuurd door de gemeente en vallen onder specifieke regels en bestemmingsplannen.
Een hypotheek voor een woonwagen is mogelijk, maar niet eenvoudig. Veel woonwagens worden juridisch niet gezien als onroerend goed. Sommige banken en gespecialiseerde financiële instellingen bieden wel aangepaste financieringsvormen aan.
De levensduur van een woonwagen hangt af van het gebruikte materiaal en het onderhoud. Gemiddeld ligt dit tussen de 15 en 30 jaar. Goed onderhouden woonwagens kunnen aanzienlijk langer meegaan.
Een woonwagen combineert flexibiliteit en zelfstandigheid. Het leven in een woonwagenkamp biedt een unieke levensstijl, met zowel praktische voordelen als een sterke gemeenschapsband.